Στο έργο του "Νεκρές ψυχές" ο Γκογκόλ σατιρίζει ανελέητα τους τσιφλικάδες και τους δημόσιους λειτουργούς του τσαρικού καθεστώτος της εποχής του. Με πρόσχημα μια σατανική ιδέα του κεντρικού ήρωα Τσίτσικοφ, την αγορά νεκρών ψυχών, ο συγγραφέας βρίσκει πολλές ευκαιρίες να ξεσκεπάσει το βούρκο της δουλοπαροικίας, για να αναδυθεί από εκεί η δύναμη και το δημιουργικό πνεύμα του Ρώσου μουζίκου.